Đây là loại lá gắn liền với đời sống văn hóa lâu đời của người Việt Nam. Chúng thường được dùng để bày thắp hương trong những ngày Tết.
Lá trầu không là loại lá quen thuộc với người dân Việt Nam vì gắn với tục ăn trầu có từ hàng nghìn năm trước. Hiện nay, lá trầu không thường được dùng làm lễ vật bày bàn thờ thắp hương trong những ngày lễ, Tết, giỗ…
Theo báo Dân Trí, lá trầu không được thu hoạch đều trong năm, mỗi tháng 2 lần vào dịp ngày Rằm và cuối tháng âm lịch. Tuy nhiên, vào dịp tháng 6, tháng 7, tháng 10 và Tết Nguyên đán, mức tiêu thụ tăng do nhu cầu về trầu cúng lễ, trầu cưới tăng cao.
Không chỉ được bán trong nước mà lá trầu không được thu mua để xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc). Vào giai đoạn cao điểm, trầu không được thương lái thu mua với giá lên tới 180.000 đồng/kg.
Tác dụng của lá trầu không
Mặc dù ít khi được sử dụng trong ẩm thực, lá trầu không lại có nhiều tác dụng không ngờ với sức khỏe.
Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cây trầu không có nhiều tác dụng tốt, dùng được trong nhiều trường hợp bệnh ngoài da, sát khuẩn, tiêu viêm rất hiệu quả.
Trầu không có tên khác là trầu cay, trầu lương, thổ lâu đằng. Tên khoa học là Piper betle L., thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae).
Bác sĩ Vũ cho biết cao chiết lá và tinh dầu trầu không có hoạt tính ức chế một số chủng vi khuẩn như tụ cầu vàng, phế cầu, Staphylococcus albus, Bacillus subtilis, liên cầu tan máu, Escherichia coli, Salmonella typhi… và các chủng nấm Candida albicans, C. stellatoides, Aspergillus niger…
Theo Y học cổ truyền, trầu không có vị cay nồng, mùi thơm hắc, tính ấm, quy vào các kinh phế, tỳ, vị. Lá trầu không có tác dụng trừ phong thấp, chống lạnh, hạ khí, tiêu đờm, tiêu viêm, sát trùng.
Bác sĩ Vũ cho biết tác dụng của lá trầu không đã được ghi chép trong rất nhiều tài liệu cổ. Trong đó, lá trầu không có một số tác dụng nổi bật như chữa hàn thấp nhức mỏi, đau bụng, đầy hơi, vết thương nhiễm trùng có mủ sưng đau, hen suyễn khi thời tiết thay đổi, đờm nhiều khó thở, cảm mạo, bỏng, mụn nhọt, hắc lào, mề đay, ghẻ ngứa, viêm quanh răng, viêm tai, viêm họng. Ngày dùng 8-16g dưới dạng thuốc sắc. Khi dùng ngoài, mọi người có thể đắp lá tươi giã nát hoặc ngâm lá với nước để rửa.
Trong dân gian, lá trầu không kết hợp với gừng sống ép lấy nước uống chữa ho, khó thở, đầy bụng. Súc miệng hàng ngày với nước có dịch chiết lá trầu không giúp phòng viêm họng. Lá trầu không vò nát đắp chữa hắc lào, mày đay, ghẻ ngứa, sâu kiến đốt.
Trên thế giới, Ấn Độ cũng sử dụng lá và tinh dầu trầu không dùng điều trị các bệnh xuất tiết, bệnh phổi và làm thuốc đắp, thuốc súc miệng, trị hen suyễn.
Lá trầu không. (Ảnh minh họa)
Một số bài thuốc có lá trầu không
Dưới đây là một số bài thuốc từ lá trầu không được bác sĩ Vũ giới thiệu:
– Chữa vết thương: Lá trầu không, lá thanh táo, lá cỏ răng cưa, lấy lượng bằng nhau. Tất cả đem giã nát rồi đắp lên vết thương. Hoặc để rửa vết thương: Lá trầu không tươi 40g, đem rửa sạch, đun với 2 lít nước sôi trong 15–20 phút, để nguội, gạn lấy nước trong, thêm phèn phi 8g vào đánh tan rồi rửa.
– Chữa mụn nhọt: Lá trầu không, lá thồm lồm, hoa dâm bụt, lấy lượng bằng nhau. Giã nát tất cả rồi đắp lên da.
– Chữa tiểu rắt: Rễ trầu không (hoặc dùng thân, lá), rễ cau, mỗi vị 10g. Sắc uống ngày một thang, dùng vài ngày đến khi khỏi.
– Chữa cảm mạo: Dùng lá trầu không đánh gió, xát ở xương sống từ trên xuống dưới.
– Chữa viêm họng: Lá bạc hà, húng quế, lá trầu không, mật ong và gừng. Đem các thảo dược rửa sạch và ép lấy nước. Sau đó trộn đều với mật ong và ngậm.
Bác sĩ Vũ cho hay lá trầu không là vị thuốc phổ biến, dễ tìm, lại chữa được nhiều bệnh không tốn tiền. Tuy nhiên, để vị thuốc phát huy tác dụng, mọi người cần tham khảo ý kiến của người có chuyên môn.
Trung Quốc thu mua mạnh cau Việt Nam: Hóa ra loại quả пày được chế biến thành nhiều thứ đến vậy
Người Trung Quốc chế biến cau thành nhiều món khác nhau
Đầu tiên, người Trung Quốc thường chế biến cau thành kẹo cau. Kẹo cau có vị ngọt, thường được dùng để ăn vặt, khi ăn sẽ đem lại cảm giác the mát, sảng khoái trong khoang miệng. Người Trung Quốc thường ăn kẹo cau để chống viêm họng, giữ ấm cơ thể hoặc khi cảm thấy mệt mỏi và cần tỉnh táo.
Bên cạnh đó, tại Trung Quốc, cau còn là nguyên liệu để chế biến nhiều món ăn khác nhau. Người dân ở tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) thường xào thịt vịt với cau khô để tăng hương vị cho món ăn. Người dân ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc thường hầm cau khô cùng chim cút hoặc nấu cháo để bồi bổ cơ thể, cải thiện tiêu hóa.
Theo thống kê vào năm 2020 được đăng tải trên trang tin The Paper của Trung Quốc, doanh số bán các mặt hàng liên quan đến cau tăng với tốc độ 20% mỗi năm.
Người Trung Quốc thường ăn kẹo cau hoặc thêm cau vào các món canh, hầm. (Ảnh: hsieh.tsaihua, Sohu)
Lợi ích của cau
Nhà nghiên cứu Trần Lương Thu, làm việc tại Viện Khoa học Nông nghiệp Nhiệt đới Trung Quốc, cho biết cau là một trong những loại dược liệu quan trọng ở Trung Quốc. Cau có vị đắng, chát, giúp hồi kinh dạ dày và ruột, có tác dụng giảm phù nề, kiện tỳ, điều hòa hệ thần kinh tung ương, tẩy giun sán và tốt cho khớp và ngăn ngừa sốt rét.
Theo chuyên gia, hạt cau có chứa arecolin có thể làm tê liệt hệ thần kinh của ký sinh trùng, giúp tiêu diệt các loại sán dây lợn, sán dây bò, sán lá gan,… và loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể. Thường xuyên ăn cau cũng giúp tăng nhu động ruột, kích thích sản sinh dịch tiết tiêu hóa và giúp tăng cảm giác thèm ăn.
Ngoài tác dụng chữa bệnh, các hoạt chất alcaloid như arecolin, arecailin trong cau cũng có thể tác động tới hệ thần kinh trung ương của con người, khiến mọi người cảm thấy vui vẻ và có tác dụng giảm căng thẳng tinh thần, tăng cảm giác hưng phấn tương tự như thuốc chống trầm cảm.
Quá trình nhai cau liên tục sẽ thúc đẩy cơ thể hấp thu nhanh chóng các alcaloid qua niêm mạc miệng. Thông thường, trong vòng 5 phút cơ thể sẽ xảy ra những thay đổi về thể chất và tâm lý, các triệu chứng này có thể kéo dài trong 2-3 giờ.
Cau là một trong những loại dược liệu quan trọng. (Ảnh: Báo Lao Động)
Một số lưu ý khi ăn cau
Hoạt chất alcaloid trong cau cũng có thể gây ra các phản ứng như đỏ mặt, cơ thể nóng bừng và đổ mồ hôi nhẹ. Với những người ăn cau lần đầu tiên, họ có thể gặp các triệu chứng bất thường như chóng mặt, tức ngực, đau họng và không hề cảm thấy thư giãn, hưng phấn hay thoải mái.
Bên cạnh đó, ăn cau có thể gây nghiện do các hoạt chất kích thích hệ thần kinh trung ương, khiến mọi người cảm thấy thư giãn nhanh chóng. Do đó, chuyên gia khuyến cáo mọi người nên hạn chế ăn quá nhiều cau.
Lần đầu tiên trong đời nhà vườn thấy giá cau tăng kỷ lục, điều gì đang xảy ra?
Theo Đời sống pháp luật