Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cần thêm nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển trở thành một kênh huy động vốn lớn của nền kinh tế.
Theo báo cáo của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, từ đầu năm đến ngày công bố thông tin 8.11, cả nước có 331 đợt phát hành riêng lẻ, trị giá 315.792 tỉ đồng, nhưng chỉ có 21 đợt phát hành ra công chúng, giá trị 32.114 tỉ đồng, chiếm 9,2% tổng giá trị phát hành. Công ty Chứng khoán VNDIRECT nhận định, sự phục hồi của hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tiếp tục được thúc đẩy bởi sự gia tăng phát hành của nhóm ngân hàng. Riêng trong quý III/2024, nhóm ngân hàng đã phát hành 119.307 tỉ đồng trái phiếu, chiếm 81% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành trong quý.
Theo sau ngân hàng tiếp tục là nhóm bất động sản, với tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành trong quý III/2024 đạt 20.895 tỉ đồng, chiếm 14,2% tổng giá trị phát hành riêng lẻ, tăng 41,8% so với quý II/2024, nhưng vẫn thấp hơn 40,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Một dấu hiệu tích cực khác là nhiều tổ chức phát hành chậm trả đã hoàn trả một phần gốc và lãi cho trái chủ. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm VIS Rating nhận xét, giai đoạn xấu nhất của đợt khủng hoảng thanh khoản từ tháng 9.2022 đến tháng 6.2023 đã qua và thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã chuyển sang giai đoạn phát triển mới, được đánh dấu bởi các quy định chặt chẽ hơn và tâm lý thị trường dần được cải thiện.
Dữ liệu được VIS Rating đưa ra, từ tháng 3.2023 tới nay, có hơn 200 trái phiếu đã gia hạn ngày đáo hạn, phần lớn kéo dài thêm khoảng 22 tháng, sau khi đạt được thỏa thuận với nhà đầu tư.
Với tỉ lệ chậm trả trái phiếu giảm và tỉ lệ thu hồi chậm trả đang tăng lên, các tổ chức phát hành và nhà đầu tư đang lạc quan hơn và đã chủ động điều chỉnh để thích ứng với các yêu cầu phát hành chặt chẽ hơn.
Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp bất động sản thời gian qua cũng đẩy mạnh hoạt động mua lại trái phiếu, tất toán trái phiếu trước hạn. Điều này giúp vực dậy niềm tin của nhà đầu tư với thị trường.
Trong khi đó, khung pháp lý được củng cố đáng kể nhờ có thêm các quy định mới của Bộ Tài chính và sự giám sát chặt chẽ từ Ngân hàng Nhà nước. Đặc biệt, việc yêu cầu niêm yết và công khai thông tin trái phiếu doanh nghiệp trên hệ thống của Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam đã góp phần nâng cao tính minh bạch và tạo sự tin cậy cho thị trường.
Dẫu vậy, để bù đắp sự thiếu hụt thanh khoản thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, các chuyên gia kiến nghị phải có giải pháp mạnh hơn để khuyến khích phát hành trái phiếu ra công chúng.
TS Nguyễn Duy Phương, Giám đốc đầu tư DG Capital cho biết, các quy định sửa đổi Luật Chứng khoán có thể mang lại cả thách thức và cơ hội mới cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Chẳng hạn, dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi đưa ra các quy định mới nhằm thắt chặt sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tuy nhiên tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài. Tuy sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam còn rất hạn chế (nắm giữ chỉ gần 3% giá trị trái phiếu lưu hành), nhưng tiềm năng mở rộng quy mô thị trường từ nhóm nhà đầu tư này rất lớn, do nhà đầu tư nước ngoài thường có kinh nghiệm đầu tư, tiềm lực tài chính và khả năng chấp nhận rủi ro cao.
Dự thảo mới nhất của Luật Chứng khoán (sửa đổi) cũng không còn siết chặt thêm điều kiện phát hành trái phiếu ra công chúng, song cũng chưa có động thái “mở” thêm với lĩnh vực này.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân khiến doanh nghiệp ngại phát hành trái phiếu ra công chúng là thủ tục niêm yết, phát hành trái phiếu ra công chúng hiện nay phức tạp, kéo dài từ 6 tháng tới 1 năm và yêu cầu về công bố thông tin, minh bạch thông tin khắt khe hơn. Do đó, kỳ vọng có sự rút ngắn thời gian về thủ tục hành chính trong phê duyệt hồ sơ phát hành trái phiếu.
Nguồn: https://amp.laodong.vn/tien-te-dau-tu/thi-truong-trai-phieu-doanh-nghiep-chuyen-bien-tich-cuc-1428354.ldo